Over het oudste orgel, nu het Hinsz-hoofdorgel, is niet veel met zekerheid te zeggen. Aangenomen wordt dat de Bovenkerk in het bezit is gekomen van een groot orgel dat tussen 1520 en 1523 door Johan van Kovelens (of J. van Covelen) is gebouwd. Het oudste pijpwerk in het orgel (met name de fluiten 4′ en 2′ van het Bovenwerk) is waarschijnlijk afkomstig van Jan Morlet (1629). In 1676 voltooide Jan Slegel een nieuw orgel, waarbij hij materialen van het oude orgel gebruikte. In de jaren 1694-1712 bracht Johan Duyschot enkele wijzigingen aan en liet hij het orgel onderhouden.

Albertus Anthoni Hinsz voerde in de jaren 1741 – 1743 omvangrijke werkzaamheden aan het orgel uit: hij ontwierp een nieuwe kas, vernieuwde alle windkanalen, de laden en het regeringswerk. Bij deze gelegenheid werd ook de bestaande dispositie enigszins uitgebreid. Daarmee werd het het grootste orgel dat Hinsz maakte.

In de jaren 1788/1790 voegden H.H. Freytag en F.C. Schnitger Jr. een vrij pedaal van 8 stemmen toe en een Borstwerk van 4 stemmen bespeelbaar vanaf het Bovenwerk klavier. Zij plaatsten de Dulciaan 8′ van het Rugwerk op dit nieuwe Borstwerk, en een Fagot 16′ werd geplaatst op de vrijgekomen plaats in het Rugwerk. Gedurende de negentiende eeuw werkten de orgelbouwers Van Gruisen, Scheuer en Naber aan het instrument. In 1866 gaf de Kamper orgelmaker Zwier van Dijk het Borstwerk een eigen klavier. Ook voegde hij enkele stemmen toe.

Bron: https://debovenkerk.nl/orgels/

Klavieromvang
Zoals bij veel historische orgels is ook bij dit orgel de klavieromvang beperkt tot cIII (49 toetsen) en pedaal tot d1 (27 toetsen) . Deze beperkte klavieromvang hebben wij gehandhaafd. Dit vereist enige creativiteit bij het musiceren en het uitzoeken van het te spelen repertoire. Dit is op het echte orgel ook zo en dat is goed te horen bij live concerten of cd opnames. Er zijn een aantal manieren om met de beperkte klavieromgang om te gaan:

1. De bovenste noot gewoonweg weglaten. Dit wordt het meest gedaan en door de hoge briljante stemmen van het orgel, valt het vaak nauwelijks op
2. Bepaalde akkoorden of loopjes kunnen een octaaf lager gespeeld worden
3. Het hele muziekstuk kan 1 of meerdere tonen lager gespeeld worden (niet eenvoudig)

Er zijn uiteraard nog meer manieren maar dit zijn grofweg de belangrijkste.
Een extended versie met uitgebreide klavieromvang bieden wij niet aan.

Aantal werken en klavieren
Dit orgel heeft 5 werken en 4 klavieren. Het 2^e bovenwerk kan gekoppeld worden naar het 1^e bovenwerk en heeft dus geen zelfstandig klavier. Voor gebruikers met 2 en 3 klaviersorgels geven wij het advies om het Borstwerk in te stellen op het Hoofdwerk. Momenteel werken wij aan een “zwevende divisie” optie in Sweelinq waarbij elk fysiek klavier gekoppeld kan worden aan het virtuele klavier naar keuze. Naar verwachting zal deze optie dit jaar nog uitkomen.

8 GB RAM (excl. besturingssysteem) is nodig om dit orgel te laden.

Foto’s: Sweelinq en Jan-Willem van Braak Fotografie